motorzeiler Vera - plaatsen kiel en stevens
30 december 2022 – 22 januari 2023
Voorgeschiedenis
Bijna 2 jaar geleden hebben we de voorsteven en de achtersteven gemaakt. Toen nog in de vorige werkloods. Daarna hebben we deze delen verplaatst naar de nieuwe loods en bewaard voor het moment dat ze geplaatst konden worden.
Nu het spantenraam staat kunnen we verder met het plaatsen van de voorsteven, de achtersteven en het verbindende deel van de binnenkiel. Daarmee staat dan het geraamte en de ruggengraat van onze nieuwe motorzeiler Vera.
Het principe
Op het bouwframe zijn de spantenparen geplaatst, onderling tijdelijk verbonden met latjes om op verschillende hoogten de afstand tussen de spanten vast te houden.
We hebben de beschikking over de voorsteven met een aanzet tot de binnenkiel over een totale lengte van 4,35 meter en de achtersteven met een stukje binnenkiel over een lengte van 3,32 meter. De uiteinden van de voorsteven en achersteven richting de binnenkiel zijn afgewerkt met een ‘trapjes-profiel’ met 6 trapjes van 25 mm. Hiertussen zullen 6 eiken planken met een dikte van ieder 25 mm gelijmd worden zodat de binnenkiel de gewenste hoogte van in totaal 12,5 cm krijgt.
Aansluitende op de achersteven loopt de binnenkiel vrijwel recht. Naar de voorsteven toe zit er een lichte kromming in de kiel, maar met het (contra)gewicht van de spanten en het bouwframe hebben we het volste vertrouwen dat we in staat zijn de 25 mm eiken planken in de juiste vorm te trekken. Met 6 onderling verlijmde lagen wordt de vorm dan permanent vastgehouden.
De grootste uitdaging is om de voorsteven en achtersteven exact op de goede plek op de spanten te plaatsen. De achtersteven, waar later de spiegel aan bevestigd wordt, moet op de goede hoogte ingelaten worden in de multiplex wrang van het achterste spant. En door hun afmetingen en vorm zijn voor- en achtersteven redelijk onhandelbare blokken hout geworden.
Om een en ander iets makkelijke te maken hebben we van te voren de plaats van de verschillende spanten op basis van de tekeningen met viltstift aangegeven op de binnen kant van de voor- en achtersteven.
De uitwerking
>>> Voorsteven <<<
De voorsteven blijkt relatief makkelijk te plaatsen. de punt wordt op een hondje (karretje met wielen) geplaatst en de achterkant wordt met een takel omhoog gehesen.
De takel hangt aan een schoor van een steiger die we hiervoor tussen de spanten opgesteld hebben. Bij de vijfde spant hebben we een balkje tegen het spant geklemd dat de zijkant van de voorsteven fixeert. Met het tillen en verschuiven van de voorkant, terwijl de achterkant in de takel hangt wordt uiteindelijk de voorsteven op de goede plaats gebracht en met dikke epoxy aan de wrangen vastgelijmd.
Tot slot is de voorpunt van de voorsteven ook nog vastgezet aan het bouwframe om verdere beweging te voorkomen.
>>> Achtersteven <<<
Het plaatsen van de achtersteven blijkt een stuk lastiger dan de voorsteven. Door de vorm van het schip en het waterpas stellen op de waterlijn ‘zweeft’ de achtersteven een stuk boven de grond en kan dus niet zo makkelijk op een karretje geplaatst worden. De hoogte maakt dat onstabiel. Bovendien maakt de grotere breedte van het achterschip het onmogelijk om de steiger zo te plaatsen dat een schoor met hijstakel precies boven de middenlijn van het schip komt te staan. Hier moeten we dus iets anders verzinnen.
We hebben wel een steiger tussen de spanten geplaatst om een stabiel werkplatform te hebben. Daarna zijn twee balken als staande paal tegen de 2e en 5e spant van achter gezet. Deze balken zorgen voor de goede plaatsing op de middenlijn door de achtersteven hier tegen aan te plaatsen en de voorste balk dient tegelijk als ophangpunt voor de takel waarmee de achtersteven op de goede hoogte gehesen wordt.
Met de vorkheftruck wordt de achtersteven op de steiger getild. Vanwege de breedte van het achterschip en de beperkte lengte van de lepels van de vorkheftruck kunnen we de achtersteven niet met de vorkheftruck op de middenlijn van het schip krijgen. Daarom wordt vanaf de steiger de de achtersteven verder getild met de takel die wel boven de middenlijn van het schip staat. We boren een gat door de middenlijn van de achtersteven in het dunste deel van de getrapte overgang om een hijsoog te bevestigen. Met de lepels van de vorkheftruck wordt de achterkant van de achtersteven ondersteund. Achter het laatste spant kan de heftruck namelijk wel bij de middenlijn van het schip komen.
Na lang heen en weer schuiven besluiten we, vermoeid aan het eind van de dag, dat het zo wel goed is. De achtersteven ligt niet op alle spanten perfect. Open ruimte tussen de wrangen en de stevenbalk wordt opgevuld met kleine latjes. En dan wordt ook de achtersteven wordt met opgedikte epoxy aan de wrangen vastgelijmd. Omdat de achtersteven de neiging heeft weg te glijden op het schuine deel waar hij door de achterste wrang gaat wordt hij hier ondersteund door een dommekracht zodat de heftruck er niet permanent onder hoeft te staan.
>>> middendeel<<<
Na oud-en-nieuw gaan we verder met het middendeel tussen de voor- en achtersteven. Zoals gezegd wordt dit opgebouwd uit 6 lagen eiken. Maar eerst bouwen we een werkplatform tussen de spanten. Hierdoor kunnen we staand en heen en weer lopend, klauterend over de spanten of kruipend onder de wrangen/schotten relatief makkelijk de verschillende delen op de goede plaats vast lijmen.
De eerste laag wordt natuurlijk op de wrangen/spanten gelijmd en met een stuikverbinding aan de voor- en achtersteven. De volgende lagen worden verlijmd op de voorgaande laag en aan de getrapte verbinding met de voor- en achtersteven. Tussen de lagen wordt telkens geschuurd om gemorste lijm te verwijderen en om een egaal glad lijmoppervlak te krijgen.
De eerste drie lagen worden per stuk verlijmd. De lagen vier en vijf gaan in één keer en een dag later wordt de laatste laag aangebracht. De voor- en achersteven waren al in vorm geschaafd waardoor de breedte hiervan over de hoogte verloopt. Om te besparen op het schaafwerk van het middeldeel worden naar boven toe alvast telkens smallere planken gebruikt.
